بۇل تۉردۉۉ كۅز مەنەن كۅرۉۉگۅ بولو تۇرعان تەرىدە بۅلتۅيۉپ چىققان كىچىك قىزىل چەكىتتەر چوڭ مۉمكۉندۉكتۅن الىپ ايتقاندا قان تامىر مەڭى ەسەپتەلەت. اداتتا تەرىنىن سىرتقى بەتىندەگى قىل قان تامىرلار جە كىچىك ارتەرىيا كەڭەيۉۉدۅن كەلىپ چىعات، مۉمكۉن تەرىنىن سىرتقى بەتىندەگى ار قانداي ورۇندا، بەتى، موينۇ، كۅكۉرۅگۉ، بۇت-قول سىياقتۇۇ جەرلەردە چىعات. قان تامىر مەڭى «قارتايعاندار قان تامىر مەڭى»،«قارتايىپ فورماسى ۅزگۅرۉپ كەتكەن قان تامىر ۅسمۅسۉ»دەپ اتالسا دا، اتىنان قاراعاندا قارىلىق مەنەن تىعىز بايلانىشتۇۇ كۅرۉنسۅ دا، بئروق، بۇل ەكۅۅنۉن تىعىز بايلانىسى جوق، سئزدى قارتايدى دەگەندىك بولبويت.

　　«قارتايعاندارداقى قان تامىر مەڭى»دەپ اتالۇۇسۇنۇن سەبەبى بولسو، قان تامىر مەڭدىن قارتايعانداردا كۅرۉنۉكتۅنۉ ۅزگۅچۅلۉگۉ ۅتۅ ايقىن بولۇپ، ۅز كەزىندەگى كىشىلەر مۇنۇ تەك قارتايعانداردا كەلىپ چىعات دەپ قاراعان، وشونۇ مەنەن بۇل ات ايتىلىپ قالعان.

　　ازىرقى زامان مەدىتسىينا ىزىلدۅۅسۉندۅ بايقالۇۇسۇنچا، بالداردا 10جاش ايلاناسىندا ەلە قان تامىر مەڭدەرى پايدا بولۇۇسۇ مۉمكۉن ەكەن، تەك قان تامىر مەڭدەرى 30جاشتان كىيىن بئر قىيلا تەز ۅسۉپ، سانى بارعان سايىن كۅبۅيۅت ەكەن. قان تامىر مەڭى پايدا بولۇپ قالسا اپقاارۇۇنۇن اجاتى جوق، جەپ-ئچىپ، وينوپ، ۇقتوو كەرەك. بئروق، قىسقا ۇباقىت ىچىندە قان تامىر مەڭى تەز تەمپتە چوڭويۇپ كەتسە جە سۇلۇۇلۇققا تااسئر جەتكىزە تۇرعان ورۇنعا ۅسسۅ، مۇرداراق ەمدۅتۉنۉ تانداسا بولوت، ەمنە ەلە دەگەن مەنەن ال داعى كىچىك بولعوندۇقتان، ەمدۅۅ ىرەت سانى انسايىن از، ۅنۉمۉ انسايىن جاقشى بولوت.